Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh – Ngữ Văn 7

• Đôi nét về Hồ Chí Minh và bài thơ Cảnh khuya
  • Giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh
  • Đôi nét về bài thơ Cảnh khuya
• Phân tích và phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya
  • Hai câu thơ đầu: Khung cảnh Việt Bắc nên thơ và giàu sức sống
  • Hai câu thơ sau: Tình yêu thiên nhiên hòa quyện với lòng yêu nước
• Nhận xét vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của bài thơ

Đôi nét về Hồ Chí Minh và bài thơ Cảnh khuya

Để phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya một cách cụ thể và sâu sắc, trước hết, người đọc cần nắm được đôi nét về tác giả và tác phẩm.

Giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh

• Hồ Chí Minh (1890 – 1969) tên thật là Nguyễn Tất Thành, trong thời kỳ tìm đường cứu nước còn có bí danh là Nguyễn Ái Quốc. Người được sinh ra trong gia đình nhà nho nghèo ở làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
• Hồ Chí Minh là linh hồn của các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc ta. Người không chỉ được biết đến là một chiến sĩ mà còn được nhắc đến như một thi sĩ với nhiều tác phẩm có giá trị.
• Phân tích và cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya cũng như một số tác phẩm khác sẽ cho chúng ta thấy được phong cách nghệ thuật cũng như tài năng của Người. Những gì mà Bác để lại cho dân tộc là vô giá, là giá trị tinh thần to lớn soi sáng cho các cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi. Tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần của Đảng và dân tộc ta.

Đôi nét về bài thơ Cảnh khuya

• Bài thơ Cảnh khuya được Người sáng tác trong năm 1947 – là năm đầu tiên Hồ Chí Minh cùng Bộ chỉ huy kháng chiến đóng ở chiến khu Việt Bắc. Như vậy, bài thơ được ra đời trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, khi cuộc cách mạng của dân tộc vẫn đang đứng trước vô vàn những khó khăn.
• Tác phẩm là nơi hội tụ của nhiều vẻ đẹp khác nhau. Khi phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya, ta thấy tác phẩm đã thể hiện sinh động quan niệm thẩm mỹ, nhân sinh cao đẹp cùng phong cách nghệ thuật độc đáo của người chiến sĩ cách mạng đồng thời là một nhà thơ lớn.

Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

Phân tích và phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya

Khi soạn bài, bình giảng, phân tích hay phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya, chúng ta cùng cần đi theo dòng thơ của tác phẩm. Nét đặc sắc trong nội dung, sự độc đáo trong nghệ thuật sẽ được bộc lộ đầy đủ khi người đọc hòa cùng tâm trạng của thi nhân.

Hai câu thơ đầu: Khung cảnh Việt Bắc nên thơ và giàu sức sống

Mở đầu bài thơ là khung cảnh thiên nhiên đẹp tuyệt của núi rừng Pác Bó – nơi Người đang hoạt động Cách mạng. Chúng ta cùng phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya qua những nét vẽ của người chiến sĩ – thi sĩ ấy.

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Những hình ảnh được chọn lọc hết sức tài hoa với một vẻ đẹp vừa đậm đà sắc màu dân gian lại vừa trang nghiêm cổ kính từ những câu từ bình dị đầy hàm súc. Thật tài tình biết bao khi chỉ qua hai dòng thơ ngắn ngủi mà chứa đựng cả hình vật, ánh sáng và âm thanh. Trên nền cảnh sắc ấy, núi rừng Việt Bắc hiện lên thật thanh tịnh, vắng vẻ mà cũng đầy huyền ảo bởi ánh trăng, bởi tiếng suối thanh như điệu nhạc êm mà ngân hát không ngừng. Cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya qua hai vần thơ ấy khiến người đọc liên tưởng đến Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi:

“Côn Sơn có suối nước trong

Ta nghe nước chảy như cung cầm đàn”

Nếu như Nguyễn Trãi đã ví von tiếng suối như tiếng đàn thì Người lại ví tiếng suối như tiếng hát. Nếu như Nguyễn Trãi tả cảnh vật thì Bác lại cảm nhận âm thanh chứ không miêu tả. Đây cũng là một nét nghệ thuật đặc sắc cũng như sự tinh tế trong tâm hồn của Người. Với biện pháp so sánh độc đáo, tiếng suối chảy đã được ví von như tiếng hát xa khiến cảnh vật như trở nên có linh hồn, có tâm tình như tâm trạng của thi nhân vậy.

Câu thơ thứ hai rất giàu giá trị tạo hình. Trong quá trình phân tích và phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya, ta thấy câu thơ này được Bác tạo nên như một bức tranh phong thủy trầm mặc, có tầng lớp và đường nét rất riêng. Không gian vời vợi đa chiều được mở rộng ngay trước mắt người đọc. Khi nhìn lên ta thấy có hình ảnh vầng trăng cao cổ thụ – một nét họa có tính cổ điển và trang nghiêm. Nhìn xuống, người đọc lại thấy bóng trăng và cây cổ thụ lại đan cài lồng vào nhau với những cây lá ở dưới qua nét bút nhỏ và tinh tế. Không gian ba tầng giàu hình ảnh được gợi lên một cách tinh tế với nhiều sắc màu cả cổ điển lẫn hiện đại, từ gam màu đen trắng đến những sắc màu nổi bật từ cây cỏ hoa lá…

Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya, ta như thấy rằng, phải chăng bởi tâm hồn của Người tinh tế và giàu chất thơ. Bác không chỉ nhìn nhận hiện tượng sự vật trong mối quan hệ tự nhiên mà còn phát hiện ra những vẻ đẹp độc đáo của chúng trong mối giao hòa với thiên nhiên. Người không hay tả nhiều trong những vần thơ của mình, nhưng cảnh vật lại hiện lên vô cùng sinh động và giàu sức sống. Lấy cái động để tả cái tĩnh, lấy cái tĩnh để miêu tả cái động, lấy cái nội tâm để bày tỏ cái tự nhiên… đây là nét đặc sắc mà chỉ đến khi cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya nói riêng cũng như các tác phẩm của Bác nói chung, người đọc mới nhận ra một cách sâu sắc.

Các sự vật sự việc trong thơ Bác hiện lên trong mối quan hệ chặt chẽ quấn quýt và lồng ghép vào nhau. Đã hơn một lần ta bắt gặp điều này trong những thi phẩm của Người.

Vân ủng trùng sơn, sơn ủng vân

(Núi ấp ôm mây, mây ấp núi)

(Mới ra tù, tập leo núi)

Tử hà, bạch tuyết bão thanh san

(Ráng đào, tuyết trắng ấp non lam)

(Trông Thiên Sơn)

Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên

(Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân)

(Rằm tháng giêng)

Sao đưa thuyền chạy, thuyền chờ trăng theo

(Đi thuyền trên sông Đáy)

Khi cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya, ta nhận thấy hai câu thơ đầu đã đưa người đọc đến một thế giới huyền ảo đầy trong trẻo với sự nổi bật của phong cách “thi trung hữu họa” và “thi trung hữu nhạc” cùng với sự cô đúc trong vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường đã được hội tụ và phát huy trong một tâm hồn nghệ sĩ lớn. Đó là những vần thơ như vừa khắc đậm lại như vừa mở chuyển cho những vần thơ tiếp theo.

Hai câu thơ sau: Tình yêu thiên nhiên hòa quyện với lòng yêu nước

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ.

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”

Đến đây, cái hồn của tạo vật đã tác động mạnh mẽ đến trái tim nhạy cảm của người nghệ sĩ. Đó phải chăng là nguyên nhân khiến người chưa ngủ? Hai câu thơ tiếp theo đã lí giải điều này. Người không xao xuyến và thao thức sao được trước ánh trăng đẹp mê hồn, không trăn trở sao được trước bối cảnh nước nhà lúc ấy.

Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya cũng như các vần thơ tứ tuyệt khác của Bác, chúng ta nhận thấy rằng ít có bài thơ nào lại cắt nghĩa thẳng như vậy. Đó phải chăng cũng là một nét độc đáo trong phong cách nghệ thuật của Bác. Thơ của Người vô cùng chân thực, dung dị mà mộc mạc. Nghệ thuật ấy như chính được hóa thân từ tâm hồn của Bác vậy. Một nghệ thuật không hề bị ép mình trong câu từ, không lệ thuộc vào thủ pháp mà cứ tự nhiên bộc bạch tâm trạng và nỗi lòng của nhân vật trữ tình. Cũng chính bởi điều đó những tác phẩm của Người luôn có sức lay động sâu sắc đến tâm hồn bạn đọc.

Thơ của Bác mang trọn nỗi lòng và tâm tư của Người. Khi miêu tả cảnh vật thiên nhiên thì Người lại khéo léo thể hiện được chiều sâu tâm trạng của nhân vật trữ tình. Câu kết khép lại một cách trọn vẹn và đầy tự nhiên bởi Bác luôn canh cánh một nỗi lòng vì đất nước, vì Tổ quốc. Có lẽ cũng bởi Người chưa thể có được giấc ngủ trọn vẹn khi nước nhà chưa được độc lập tự do. Người từng viết “Nghìn năm bâng khuâng hồn nước cũ” cho đến những vần thơ thao thức trong tù: “Trằn trọc bâng khuâng giấc chẳng lành…”.

Khi mà lúc này cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp mới bắt đầu vào giai đoạn gian khổ, khi cả non sông đang bị kẻ thù giày xéo thì Bác hiếm có những đêm nghỉ ngơi thanh thản. Trong đêm trăng đẹp nơi núi rừng Việt Bắc ấy, khi nỗi lòng canh cánh nghĩ suy về cuộc chiến đấu, về nước nhà đã khiến Người tạo nên những vần thơ hết sức độc đáo và tự nhiên này.

Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya, ta nhận thấy rằng tác phẩm đã nêu lên một sự mẫu mực và thống nhất cao độ trong ý chí chiến đấu của người chiến sĩ cũng như lòng yêu thiên nhiên đã hòa cùng với tình yêu tổ quốc của người thi sĩ.

Tình yêu tổ quốc bao la vĩ đại, ý chí chiến đấu vì đất nước vì tổ quốc khiến Người nhìn thiên nhiên như giàu đẹp hơn và ngược lại, tình yêu thiên nhiên cảnh vật cũng là nguồn động lực to lớn thúc đẩy người thêm “nỗi nước nhà”. Đó cũng chính là nguyên nhân cho hệ quả về sự thống nhất một cách tất yếu giữa tình yêu thiên nhiên với trách nhiệm lịch sử – cách mạng. Đây cũng chính là vẻ đẹp độc đáo của con người cách mạng ở thời đại mới.

Nhận xét vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của bài thơ

Nhan đề bài thơ là “Cảnh khuya” nhưng lại nặng nỗi nước nhà. Cái tình trong thơ đã khiến khung cảnh thiên nhiên trở nên man mác, đậm tình và như có hồn hơn. Tiếng gọi của nước nhà luôn cánh cánh trong Bác, để rồi khi bắt gặp tiếng suối Bác đã viết lên thành tiếng hát vọng sâu của núi rừng Việt Bắc.

Đến đâu, khi phân tích và phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya, ta nhận thấy rằng chính nhân sinh quan cách mạng đã làm nên tình yêu của người chiến sĩ. Cảnh khuya đâu chỉ có chuyện cảnh mà còn mang tâm hồn và tâm tư của Người. Tác phẩm đã giúp người đọc khẳng định thiên nhiên trong thơ của Người – Thiên nhiên ấy là sự biểu đạt đặc biệt của một tầm nhìn và một quan niệm triết lý nhân sinh đầy tiến bộ với những xúc cảm thẩm mĩ cao đẹp.

Sau Nhật kí trong tù, thì chính những năm tháng ở Việt Bắc là thời kỳ mà Bác làm thơ nhiều hơn cả. Từ những tác phẩm ấy của Người toát lên tình cảm thiết tha đối với thiên nhiên đất nước đồng thời cũng là tinh thần trách nhiệm lớn lao của vị lãnh tụ đang chèo chống con thuyền kháng chiến. Bên cạnh đó, những thi phẩm ấy cũng làm toát lên phong thái ung dung, lạc quan của một con người luôn vững tin ở tương lai.

Người chính là một lãnh tụ cách mạng thiên tài của dân tộc nhưng đồng thời cũng là một nhà thơ sánh vai cùng những thi nhân của Đông Tây kim cổ. Trong những năm tháng chiến đấu gian khổ chống thực dân Pháp xâm lược, bên cạnh những chiến lược đánh đuổi giặc tài tình, Người còn có những vần thơ khiến lòng người rung động. Bài thơ Cảnh khuya như một minh chứng chân thực và sinh động nhất cho điều này.

Đã hơn một lần chúng ta xúc động trước tấm lòng cao cả và bác ái của Người. Nhưng mỗi lần đọc lại Cảnh khuya, ta lại cảm thấy bồi hồi với những tâm tình của một người mà cả cuộc đời chưa bao giờ nghỉ ngơi, chưa bao giờ an mình trong giấc ngủ. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya đã thể hiện tâm tình của một người chiến sĩ, đồng thời cũng cho thấy tài năng và phong cách nghệ thuật độc đáo trong thơ của Hồ Chí Minh.

Giờ đây, khi đất nước đã được hòa bình và tự do, chúng ta đã có thể thỏa sức ngắm trăng lung linh huyền ảo lại như thấy bóng hình của Người ung dung mỉm cười dưới bầu trời tự do ấy. Cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya chính là thi phẩm điển hình của người chiến sĩ – thi sĩ luôn mang trong mình nỗi lòng về đất nước nhân dân.

Xem thêm >>> Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh

Xem thêm >>> Phân tích bài thơ Qua đèo ngang của Bà huyện Thanh Quan 

Tu khoa lien quan

• soạn bài cảnh khuya
• bình giảng bài thơ cảnh khuya
• phân tích bài thơ cảnh khuya
• cảm nghĩ về bài cảnh khuya ngắn gọn
• cảm nghĩ về bài cảnh khuya ngắn nhất
• đoạn văn cảm nhận về bài cảnh khuya
• cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya ngắn gọn
• dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya
• phát biểu cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya rằm tháng giêng
• phát biểu cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya lớp  ngắn gọn
• phát biểu cảm nghĩ về bài thơ cảnh khuya lớp 7 hay nhất

Tác giả: Việt Phương