Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống: Diễn biến và Kết quả

Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống: Diễn biến và Kết quả

Giữa thế kỷ XI, quân Tống xâm lược nước ta, vua tôi nhà Lý đồng lòng đánh tan quân địch. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống là một dấu mốc quan trọng trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Cùng Aiti-aptech.edu.vn tìm hiểu cụ thể trong bài viết dưới đây nhé!

Nội dung chính bài viết

• Giai đoạn thứ I (1075)
  • Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta
  • Nhà Lý chủ động tấn công để phòng về
    • Sự chuẩn bị của nhà Lý
  • Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống
• Giai đoạn thứ II (1076-1077)
  • Kháng chiến bùng nổ
    • Sự chuẩn bị của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống giai đoạn II
    • Diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II
    • Kết quả của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II: Quân Tống đóng quân ở bờ bắc sông Như Nguyệt, không tiến vào sâu được
  • Cuộc kháng chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt
    • Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II trên phòng tuyến Như Nguyệt
    • Kết quả cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II
    • Ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi cuộc kháng chiến chống quân Tống lần II
• Nghệ thuật quân sự trong kháng chiến chống Tống thời Lý
  • Phòng thủ bằng cách tấn công
  • Tấn công bằng cách phòng thủ

Giai đoạn thứ I (1075)

Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta

• Vào những năm 70 của thế kỷ XI, trong lúc Đại Việt đang phát triển thì nhà Tống bước vào giai đoạn khủng hoảng, phía bắc bị người Liêu, Hạ xâm lấn, trong nước nông dân nổi dậy ở nhiều nơi. Vì vậy, để giải quyết khó khăn về kinh tế – xã hội trong nước và bành trướng thế lực, nhà Tống đã xâm lược nước ta
• Nhà Tống ban hành lệnh cấm buôn bán ở biên giới , dụ dỗ các tù trưởng dân tộc, xúi giục Chămpa đánh lên phía nam với mục đích làm suy giảm  lực lượng của nhà Lý.

Nhà Lý chủ động tấn công để phòng về

Sự chuẩn bị của nhà Lý

• Để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống quân Tống lần 2, nhà Lý tăng cường lực lượng quốc phòng, cử Lý Thường Kiệt là chỉ huy cuộc kháng chiến
•  Lý Thường Kiệt chủ trương : ”tiến công trước để tự vệ”, ông nói: “Ngồi yên đợi giặc, không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc”
•  Các tù trưởng đánh lại các cuộc quấy phá của nhà Tống
•  Ở phía Nam, đánh bại ý đồ phối hợp của nhà Tống và Chăm pa

Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống

• Mục tiêu của quân ta: Đánh vào căn cứ xuất phát, địa điểm tập trung lương thực, vũ khí của nhà Tống bao gồm: thành Ung Châu, Châu Khâm, Châu Liêm
•   Vào cuối năm 1075, 10 vạn quân ta , chia làm 2 đạo tiến vào đất Tống:

+ Đạo quân bộ vượt biên giới đánh lên thành Ung Châu

+ Lý Thường Kiệt chỉ huy quân thủy, đổ bộ vào Châu Khâm rồi từ đó  tiến về phía thành Ung Châu.

•  Trên đường tiến quân, ta treo bảng nói rõ mục đích của mình là tự vệ chứ không phải xâm lược, nhờ đó mà tranh thủ được sự ủng hộ của nhân dân Trung Quốc
•  Sau 42 ngày đêm công phá, quân ta chiếm được thành, sau đó rút quân về và chuẩn bị  phòng tuyến chặn địch ở trong nước.

Ý nghĩa: là một đòn phủ đầu làm cho quân Tống hoang mang, bị động, từ đó làm chậm lại cuộc tấn công xâm lược Đại Việt của Nhà Tống

Giai đoạn thứ II (1076-1077)

Kháng chiến bùng nổ

Sự chuẩn bị của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống giai đoạn II

• Sau khi rút quân khỏi thành Ung Châu, Lý Thường Kiệt bố trí quân mai phục ở biên giới, cử Lý Kế Nguyên giữ vùng biển Quảng Ninh để chặn quân thủy.
• Xây dựng tuyến phòng vệ Sông Cầu (sông Như Nguyệt). Đây là con sông chặn ngang tất cả các ngả đường bộ từ Quảng Tây (Trung Quốc) và Thăng Long. Việc chọn phòng tuyến Như Nguyệt sẽ thuận lợi cho ta phòng thủ và khó cho địch khi tiến công.

Diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II

Cuối năm 1076 quân Tống tấn công nước ta bằng 2 cánh quân thủy, bộ:

• Quân bộ bao gồm 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, 1 vạn ngựa chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ, Triệu Tiết cầm đầu vượt qua ải Nam Quan vào Lạng Sơn bị Thân Cảnh Phúc chặn đánh phải dừng lại ở bờ bắc sông Như Nguyệt
•  Quân thủy do Hòa Mâu dẫn đầu theo đường biển vào tiếp ứng cho quân bộ nhưng bị Lý Kế Nguyên mai phục đánh bại.

Kết quả của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II: Quân Tống đóng quân ở bờ bắc sông Như Nguyệt, không tiến vào sâu được

Cuộc kháng chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt

Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II trên phòng tuyến Như Nguyệt

• Quách Quỳ cho đóng bè 2 lần vượt vượt sông nhưng bị quân ta phản công phải lùi về bờ bắc.
• Lý Thường Kiệt cho người vào đền bên sông ngâm bài thơ “Nam Quốc Sơn Hà” để khích lệ tinh thần quân sĩ
• Quân Tống chuyển sang củng cố phòng ngự, mệt mỏi,  lương thảo cạn dần, lòng quân chán nản, bị động.
•  Cuối xuân năm 1077, quân Lý Thường Kiệt, bất ngờ vượt sông tấn công vào trại giặc.

Kết quả cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần II

Quân Tống thua to, mười phần chết năm sáu phần, Quách Quỳ tuyệt vọng giảng hòa, chấp nhận rút lui, cuộc kháng chiến chống quân Tống kết thúc.

Ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi cuộc kháng chiến chống quân Tống lần II

• Tinh thần đoàn kết của dân tộc ta.
• Tinh thần chủ động, tích cực trong kháng chiến và có sự lãnh đạo tài tình của Lý Thường Kiệt.
•  Đây là một trận đánh tuyệt vời trong lịch sử dân tộc ta.
• Củng cố nền độc lập của Đại Việt.
•  Đập tan âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống.

Nghệ thuật quân sự trong kháng chiến chống Tống thời Lý

Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống với kết quả thắng lợi vang dội không thể không nhắc đến người anh hùng vĩ đại Lý Thường Kiệt. Tài biến hóa trong phòng thủ và tấn công của ông là một trong những nguyên nhân quan trọng giúp quân ta giành được thắng lợi. Nghệ thuật quân sự trong kháng chiến chống Tống thời Lý chính là sự biến hóa trong chiến lược lãnh đạo của vị tổng chỉ huy tài ba ấy.

Nghệ thuật quân sự trong kháng chiến chống Tống thời Lý thể hiện qua việc tấn công chớp nhoáng rồi chủ động quay về lập phòng tuyến nghênh địch, mỗi bước đều táo bạo và chắc chắn…

Phòng thủ bằng cách tấn công

• Vào năm 1075 khi vua Lê Thánh Tông mới băng hà, lúc đó vua Lý Nhân Tông – thái tử Càn Đức vẫn còn nhỏ. Trước tình hình nội bộ nước ta như thế, vua Tống Thần Tông và tể tướng Vương An Thạch quyết định tấn công nước ta vào năm 981.
• Lý Thường Kiệt đã tận dụng binh pháp “cách phòng thủ tốt nhất là tấn công” bèn tấu với vua rằng “Ngồi đợi giặc thà đem quân đi trước để chặn thế mạnh của giặc”. Lúc ấy nội tình trong nước Tống không ổn định, cụ thể là biên giới bị một số nước lân bang uy hiếp, bên cạnh đó thì triều đình thì chia rẽ sau các cải cách mạnh tay của vị tể tướng Vương An Thạch….
• Sau khi phân tích tình hình cụ thể, đánh giá hướng đi của giặc, cuộc tiến công của Lý Thường Kiệt đã diễn ra vào tháng 10-1075.

Tấn công bằng cách phòng thủ

• Khi bị thua một cách đau đớn, quân Tống lại vạch ra kế hoạch xâm lược nước ta lần nữa, bằng cách cử hai tướng lĩnh nhiều kinh nghiệm là Quách Quỳ và Triệu Tiết chỉ huy cuộc tấn công.
• Với bản lĩnh của mình cùng với việc nhìn nhận cục diện hai bên một cách chính xác, Lý Thường Kiệt đã đưa quân vào tuần tra, trấn áp khu vực biên giới phía nam Đại Việt.
• Lý Thường Kiệt đã cho xây dựng một phòng tuyến kiên cố ở bên bờ nam sông Như Nguyệt nhằm bảo vệ kinh thành Thăng Long và lăng miếu nhà Lý (sông Như Nguyệt ngày nay là sông Cầu – chính là con sông này án ngữ tất cả các tuyền đường đi từ Quảng Tây tới Thăng Long).
• Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến kiên cố ấy là thử thách đầy nhọc nhằn cho quân Tống, đồng thời ông cũng biết nhược điểm trầm trọng của kẻ địch chính là không giỏi thủy chiến.

Hai lần xâm lược, quân Tống đều đại bại bởi các vị tướng đại tài và tinh thần đoàn kết của dân tộc ta. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống đã đem lại những kinh nghiệm quý báu cho nhân dân ta trong quá trình dựng nước và giữ nước.

Xem thêm >>> Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng: Nguyên nhân, Diễn biến, Kết quả, Ý nghĩa

Tác giả: Việt Phương

Lịch sử –

• Sự phát triển kinh tế và văn hóa thời Trần

• Phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản và tư sản

• Thành tựu của phong trào văn hóa Phục Hưng – Lịch sử 10

• Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội lớp 11

• Cách mạng tháng 10 Nga năm 1917: Diễn biến, Tính chất, Kết quả và Ý nghĩa

• Những nét chung về xã hội phong kiến – Bài 7 Lịch Sử 7

• Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên – Lịch Sử 7