Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta của nhà thơ Thanh Thảo để thấy tác phẩm chính là tiếng lòng đầy ngưỡng mộ cũng như thương cảm cho số phận bất hạnh của người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca. Bên cạnh đó, tiếng đàn cũng là một biểu tượng nghệ thuật giàu giá trị và ý nghĩa. Hãy cùng Aiti-aptech.edu.vn cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta qua bài viết dưới đây.
Mở bài: Mỗi nhà thơ tài ba đều để lại cho đời ít nhiều những vần thơ, những hình ảnh, những từ ngữ mang dấu ấn của riêng mình. Nhà thơ Thanh Thảo đã rất khéo léo khi đan cài hai hình tượng thơ là cây đàn ghi ta và Lorca. Cùng với những dấu mốc cuộc đời của người nghệ sĩ thiên tài Lorca đều có sự hiện hữu âm thanh ngân vang của tiếng đàn. Có lẽ, một phần nhờ vào tiếng đàn diệu kì ấy mà nội dung cũng như thông điệp mà Thanh Thảo muốn chuyển tải đến người đọc trở nên mượt mà, êm ái mà cũng chân thực và hiệu quả hơn.
Nội dung chính bài viết
- Giới thiệu về nhà thơ Thanh Thảo và Đàn ghi ta của Lorca
- Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta của Thanh Thảo
- Đánh giá tác phẩm khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
- Dàn ý cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta của Thanh Thảo
Giới thiệu về nhà thơ Thanh Thảo và Đàn ghi ta của Lorca
Để cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta nói riêng hay giá trị nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm nói chung, người đọc cần nắm được những nét chính về tác giả Thanh Thảo cũng như tác phẩm.
Đôi nét về tác giả Thanh Thảo
Thanh Thảo tên thật là Hồ Thành Công, ông là một người con của vùng đất Mộ Đức, Quảng Ngãi. Sinh năm 1946 và lớn lên trong giai đoạn đất nước còn phải đối mặt với biết bao gian khó của thời kỳ chiến tranh kéo dài, chính vì vậy nên nhà thơ không thể chối bỏ trách nhiệm cứu quốc thiêng liêng. Thế nên, sau khi tốt nghiệp khoa Ngữ văn của trường học Tổng hợp Hà Nội, Thanh Thảo đã đóng góp sức trẻ của mình để vào công tác tại chiến trường miền Nam.
Ở Thanh Thảo mang một lối biểu đạt vô cùng mới mẻ cùng với những thi liệu mang màu sắc tượng trưng siêu thực. Nhà thơ luôn kiếm tìm những biểu trưng tồn tại trong vũ trụ huyền bí để khám phá và tái hiện những điều sâu kín và cao đẹp.
Bài thơ Đàn ghi-ta của Lorca
Nhắc đến Thanh Thảo, không thể không kể đến tác phẩm vô cùng đặc sắc của ông là bài thơ “Đàn ghi-ta của Lor-ca” nằm trong tập “Khối vuông ru-bích”. Bài thơ thể hiện biết bao trăn trở và suy tư của tác giả về cuộc đời thông qua hình tượng tiếng đàn ghi-ta. Bằng những thiện cảm chân thành thuở thiếu thời dành cho đất nước Tây Ban Nha, sự ngưỡng mộ và những ấn tượng của nhà thơ dành cho cuộc đời người nghệ sĩ tài hoa Lorca, tất cả đã khơi nguồn và dẫn dắt cho những sáng tạo không ngừng của nhà thơ đất Quảng.
Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta của Thanh Thảo
Hình tượng tiếng đàn trong lời đề từ
Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta thấy hình tượng này được xây dựng trong mối tương quan với nhiều đối tượng như trong lời đề từ, trong không gian nghệ thuật Tây Ban Nha, với cái chết của Lorca và sự bất diệt của người nghệ sĩ.
Hình ảnh đàn ghi-ta xuất hiện đầy ấn tượng ngay từ lời đề từ của bài thơ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”. Trước nay, lời đề từ đã hiện diện ở nhiều tác phẩm và mỗi dịp như vậy ắt hẳn nó đều chuyên chở tâm trạng, nỗi niềm của tác giả, lời đề từ dường như đã thấp thoáng khơi gợi cho người đọc phần nào đó những dự cảm về nội dung thể hiện trong chính tác phẩm ấy.
Ở “Tràng giang” của Huy Cận, ta dễ dàng bắt nhịp được nỗi sầu man mác, niềm nhớ da diết về một chốn quen thuộc, thân thương: “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài”. Câu đề từ đã giúp người đọc dễ dàng liên tưởng đến một khoảng không gian bao la mang tầm vóc vũ trụ mà đứng trước không gian bao la ấy, con người vốn nhỏ bé dường như lại càng thu gọn lại và rồi bộc bạch tâm trạng suy tư, sầu muộn trong lời tâm sự da diết kia.
Với “Người lái đò sông Đà”, những ấn tượng về một dòng sông cá tính, mạnh mẽ đã hiển hiện trên những dòng viết dạo đầu của bút kí: “Chúng thủy giai đông tẩu – Đà giang độc bắc lưu (Mọi dòng sông đều chảy về phía Đông, chỉ có sông Đà chạy về hướng Bắc). Phải chăng vì muốn tỏ ra cái độc nhất, sông Đà đã tách mình ra khỏi hướng đi chung của những con sông khác để chọn cho mình một con đường riêng? Chỉ với dòng viết ngắn gọn như vậy, Nguyễn Tuân đã hé mở cho độc giả vẻ đẹp mạnh mẽ, ngang tàn của dòng sông Đà huyền thoại trong truyền thuyết lưu truyền ngàn đời của dân tộc ta.
Không nằm ở ngoại lệ, khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta nhận thấy lời đề từ trong thơ của Thanh Thảo cũng gieo vào lòng người đọc những hình dung về nỗi lòng của nhà thơ. Thực chất, lời đề từ của Thanh Thảo cho tác phẩm xuất phát từ di chúc của nghệ sĩ Lorca khi ông đã có những dự cảm không hay cho số mệnh của mình. Cảm nhận được điều đó, Lorca viết: “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”.
Khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, người đọc nhận thấy không phải ngẫu nhiên mà Lorca lại chọn cây đàn làm vật bất li thân khi mình lìa đời. Chắc chắn, cây đàn phải có ý nghĩa rất lớn đối với cuộc đời của ông. Rõ ràng, cây đàn tượng trưng cho tình yêu và niềm đam mê nghệ thuật mà Lorca dành cả đời mình theo đuổi. Tình yêu và niềm đam mê ấy như vượt lên trên cả ranh giới của sự sống và cõi chết để có thể bất biến trường tồn mà khi người nghệ sĩ tài hoa có hóa thành cát bụi, âm thanh của tiếng đàn vẫn réo rắt, du dương mang lại cho đời những khúc nhạc mến thương.
Trong dòng viết ấy, Lorca như gửi gắm những khát vọng của mình đến thế hệ tiếp nối. Có lẽ ông mong muốn thế hệ sau ông hãy bước qua những ảnh hưởng của bản thân ông để vươn tới những giá trị mới mẻ và tốt đẹp. Không chỉ vậy, việc ra đi với cây đàn còn ẩn chứa một tình yêu Tổ quốc sâu kín nhưng nồng nàn bởi khi nhắc đến biểu trưng cho phần hồn của đất nước Tây Ban Nha, rất khó có thể tìm được một hình ảnh khác ngoài cây đàn.
Và số mệnh cũng rất khéo khi đồng thời chọn chính hình ảnh biểu trưng cho tâm hồn dân tộc làm hình ảnh biểu trưng cho sự nghiệp của Lorca. Như vậy, khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta thấy giữa tình yêu nghệ thuật chân chính và tình yêu Tổ quốc sâu đậm ở Lorca có điểm giao nhau bởi hình ảnh cây đàn, gắn liền với hình ảnh cây đàn.
Tuy nhiên, không phải khi Lorca chọn cây đàn làm bạn tri kỉ kề bên lúc sự sống không còn nữa thì những giá trị nghệ thuật cao đẹp cũng chấm dứt. Thanh Thảo có lẽ sẽ không mong muốn người đọc hiểu thơ ông theo chiều hướng tiêu cực như thế. Chọn lời Lorca làm đề từ, có thể nhà thơ muốn gửi tới bạn đọc về việc thế hệ sau hoàn toàn có quyền tự do sáng tạo nên cái mới khi sức sáng tạo của người nghệ sĩ đi trước đã lùi về quá khứ.
Như vậy không có nghĩa là con người hãy phủ nhận quá khứ mà là phải mạnh dạn, xông xáo tiếp nối phát triển những điều mới mẻ trên cơ sở kế thừa những giá trị truyền thống. Có như thế, nghệ thuật mới sống mãi cùng thời gian. Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta còn giúp mỗi người nhận thức được ý nghĩa sâu xa của nghệ thuật.
Tiếng đàn mở ra không gian nghệ thuật Tây Ban Nha
Được xem là phần hồn cốt của Tây Ban Nha, tiếng đàn ghi-ta đã mở ra không gian nghệ thuật đặc sắc của đất nước này. Những câu thơ đầu tiên như một lời tự sự sơ lược nhưng cũng rất tự hào về Tây Ban Nha:
“Những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn”
Tìm hiểu những câu thơ trên khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, chắc hẳn người đọc sẽ không khỏi ấn tượng với nhiều chi tiết, một trong số đó là chuỗi âm thanh “li-la li-la li-la” của “tiếng đàn bọt nước”. Đây là những từ mà Thanh Thảo đã chọn để mô phỏng âm thanh của tiếng đàn. Có cảm giác, âm thanh lãng đãng, phiêu diêu ấy được tạo ra do người đệm đàn lướt nhẹ qua dây, tuy ngẫu hứng, nhẹ nhàng nhưng lại ngân vang đầy xao xuyến. Xao xuyến vì điều gì? Có lẽ phải đặt tiếng đàn trong không gian cùng những hình ảnh“áo choàng đỏ gắt” và bóng dáng của chàng hiệp sĩ lang thang, đơn độc với “vầng trăng chếnh choáng”, trên “yên ngựa mỏi mòn” cùng âm thanh “li-la li-la li-la” của “tiếng đàn bọt nước” thì sẽ dễ dàng mường tượng hơn.
Ở đây, nhà thơ đã gợi ra giấc mơ thật đẹp của chàng hiệp sĩ Đôn-Ki-hô-tê. Đó là giấc mơ trở thành một hiệp sĩ giang hồ có khả năng diệt trừ cái ác và tìm kiếm sự công bằng, bình yên cho người đời. Giấc mơ ấy đến cuối cùng không mang đến kết thúc vinh quang cho người hiệp sĩ nhưng lại thể hiện được chất nghệ sĩ đậm đà và lí tưởng cao cả của con người trong hành trình tìm kiếm và hoàn thiện những giá trị chân – thiện – mĩ.
Đây là một cuộc hành trình không hề đơn giản khi Tây Ban Nha vốn là một đất nước tồn tại trong đó rất nhiều những xung đột gay gắt trên phương diện chính trị và nghệ thuật. Trong quá trình cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta nhận ra chính cái sắc màu “đỏ gắt” của chiếc áo choàng đã cho thấy ý nghĩa biểu tượng về một đấu trường đặc biệt chứ không chỉ gợi ra không gian văn hóa đặc sắc của Tây Ban Nha với những trận đấu bò mà những người đấu sĩ với màu áo choàng đỏ rực là tâm điểm.
Không gian đặc biệt được nhắc đến ở đây là đấu trường diễn ra những xung đột bỏng rát giữa khát vọng dân chủ và nền chính trị độc tài, giữa khát khao cách tân nghệ thuật và nền nghệ thuật xưa cũ nơi đây. Có thể thấy, tiếng đàn đã dẫn dắt người đọc đến với những không gian nghệ thuật của Tây Ban Nha, đó không chỉ là không gian của lễ hội mà còn là nơi hiện hữu bóng hình của chàng hiệp sĩ trứ danh, mặc dù rất đẹp nhưng cũng đầy tiếc nuối.
Tiếng đàn gắn với cái chết của Lorca đầy đau đớn bàng hoàng
Một tâm hồn nghệ sĩ với tinh thần tự do trong khúc du ca bên cây đàn tri kỉ vậy mà đến cuối cùng, tâm hồn ấy tự do ấy lại bị trói buộc bằng sợi dây của tàn bạo và độc tài:
“Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du”
Khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta nhận thấy đó không chỉ là kết cục bi thảm của người nghệ sĩ đắm say nghệ thuật cao đẹp mà còn là nỗi đau kinh hoàng của dân tộc Tây Ban Nha về thái độ ứng xử khắc nghiệt, tù túng của thế lực cầm quyền trước khát vọng tự do của con người. Chiếc áo choàng xuất hiện trong đấu trường đầy kiêu hãnh, cá tính và tự do trước kia giờ đây lại nhuốm màu bi kịch của đời nghệ sĩ say mê tự do.
Một đại diện ưu tú như Lorca bị đưa ra xét xử tàn bạo trong trạng thái “mộng du” và vẫn không thôi da diết với cái đẹp, cái hay của nghệ thuật đã trở thành một ấn tượng đọng lại trong tâm trí của nhân dân Tây Ban Nha và cả người đọc. Sự ra đi của Lorca đương nhiên để lại một nỗi đau tột độ đối với những người ở lại trân trọng giá trị chân chính của nghệ thuật, của tự do. Quý Lorca vì tấm chân tình dành cho cuộc đời và lại càng thương cho Lorca bởi con đường ông đi thật quá gian truân, trắc trở.
Là một người “lang thang”, “đơn độc” và đang dần đuối sức trong trạng thái “mỏi mòn”, Lorca vẫn gắng gượng thực hiện trọn vẹn nhất có thể lí tưởng cao đẹp và thiêng liêng của mình, mặc dù điều ông nhận về chỉ là cái xử bắn lạnh lùng đặt dấu chấm hết cho cuộc đời. Tuy nhiên đó không phải là điều đọng lại sau cùng và duy nhất. Khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, người đọc dễ dàng nhận thấy có lẽ đằng sau sự ra đi đầy thương tiếc kia của người nghệ sĩ vẫn có thứ còn tồn tại lại với đời – đó chính là niềm tin mãnh liệt về sự hiện hữu bất tử của Lorca.
Tiếng đàn cùng sự bất diệt của người nghệ sĩ
Khi Lorca bị điệu về bãi bắn cũng là lúc tiếng đàn dạo khúc cao trào:
“Tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy”
Và cái khoảnh khắc “tiếng đàn như cỏ mọc hoang” hiện diện cũng là lúc:
“Đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
Trên chiếc ghita màu bạc”
Trăng lại một lần nữa xuất hiện, chỉ khác một điều là trách nhiệm chính của trăng không còn “chếnh choáng” soi tỏ cho hành trình chinh phục cái đẹp và sự tự do. Trong khoảnh khắc chứng kiến sự ra đi này, cả trăng, cả vũ trụ như cùng hòa vào trong tiếng nấc nghẹn ngào với giọt nước mắt “long lanh” trong một không gian thẳm sâu của đau đớn – “đáy giếng”.
Hình ảnh “đáy giếng” là một hình ảnh rất đặc sắc vì nó có thể gợi lên nơi đã chôn vùi thân xác của Lorca, nơi cất giấu những sự thật bị che lấp nhưng cũng lại là nơi đón nhận ánh sáng sâu xa nhất của vũ trụ để sự thật ấy được khơi lên minh bạch. Ra đi trong sự đưa tiễn của chiếc ghi-ta màu bạc, trong trạng thái “bơi sang ngang”, Lorca cho người đọc thấy rõ ràng ở ông có một sự coi khinh, xem thường cái chết.
Khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta nhận thấy rằng mặc kệ dòng xoáy nước với những chảy trôi của xấu xa, tội lỗi, mặc kệ những vô cùng, bao la của dòng sông cuộc đời, Lorca ra đi với tư thế hiên ngang, có lẽ bởi vì ông ý thức được rằng đời một người nghệ sĩ là hữu hạn nhưng những giá trị nghệ thuật mà người nghệ sĩ ấy để lại cho đời sẽ bất diệt cùng thời gian.
Có lẽ vì thế mà ông mới ra đi trong thanh thản, vô tư và tự tin với động tác ném lá bùa vào xoáy nước và “ném trái tim mình” vào lặng im. Ném vào xoáy nước, chàng sẵn sàng đương đầu với những thách thức, hiểm nguy còn khi “ném trái tim” vào lặng im, chàng tin những tình cảm chân thành của mình sẽ không bị hờ hững mà vẫn được cảm thông và thấu hiểu mà không cần giãi bày thêm nữa. Tiếp đó, chuỗi âm thanh “li-la li-la li-la” lại vang lên lần thứ hai trong phần cuối của bài thơ.
Đây là sự kết thúc đầy ấn tượng vì dường như âm thanh của tiếng đàn ngân vang thật day dứt bởi những dư ảnh không tan của sự sống vẫn lặng lẽ hiện diện trong cuộc sống như đóa tử đinh hương âm thầm tỏa hương dịu ngọt (li-la là từ mô phỏng âm thanh tiếng đàn nhưng cũng gợi nhớ đến loài hoa tử đinh hương). Chính hai lần xuất hiện của âm thanh tiếng đàn ở phần đầu và cuối bài đã có tác dụng nối dài cảm xúc và khơi dậy trong lòng người về vẻ đẹp ngời sáng trong cốt cách và lí tưởng của người nghệ sĩ.
Đánh giá tác phẩm khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
Có thể thấy khi cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, ta thấy nhà thơ Thanh Thảo đã khắc họa thành công người nghệ sĩ tài hoa nhưng bạc mệnh. Lorca đã dành đời mình tìm kiếm và đấu tranh cho tự do và nghệ thuật nhưng rốt cuộc sinh mệnh ông lại không thoát khỏi sự định đoạt của thế lực cầm quyền bạo tàn.
Không chỉ vậy, qua thi phẩm của mình, tác giả còn mong muốn thể hiện niềm thương tiếc, sự ngưỡng mộ dành cho một thiên tài nghệ thuật. Có thể thấy, ở nhà thơ luôn có một niềm tin bất diệt vào sức sống cùng sự trường tồn của cái đẹp chân chính trong nghệ thuật lẫn tâm hồn con người.
Khi phân tích và cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta trong phương diện nghệ thuật, ta cũng thấy nhà thơ Thanh Thảo đã rất thành công trong việc sử dụng thể thơ tự do với nhiều sáng tạo độc đáo. Không những thế, nhà thơ còn khéo léo đan xen những hình ảnh mang tính tượng trưng, siêu thực, dùng chuỗi từ ngữ miêu tả âm thanh đặc sắc để tạo nên một tác phẩm không chỉ đậm chất họa mà còn giàu chất nhạc….
Kết bài: Có thể thấy, tiếng đàn đã song hành và hoàn thiện bức chân dung về cốt cách và tâm hồn người nghệ sĩ thiên tài Lorca. Đồng thời cũng bày tỏ niềm xót thương, sự đồng cảm, niềm tin về sức sống của con người cũng như cái đẹp. Qua quá trình khai thác chất ngọc của hình tượng tiếng đàn trong bài thơ đã giúp chúng ta cảm nhận được những sáng tạo độc đáo và xuất sắc của Thanh Thảo trong tác phẩm này.
Dàn ý cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta của Thanh Thảo
Mở bài cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
- Đôi nét về tác giả Thanh Thảo cùng bài thơ.
- Nêu giá trị nội dung đặc sắc của tác phẩm Đàn ghi ta của Lorca.
- Giới thiệu về hình tượng tiếng đàn cùng tác dụng đối với bài thơ.
Thân bài cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
- Hình tượng tiếng đàn ghita trong lời đề từ
- Không gian nghệ thuật được thể hiện qua hình tượng tiếng đàn.
- Sư ra đi của người nghệ sĩ Lorca qua hình tượng tiếng đàn.
- Hình tượng tiếng đàn ghi ta cùng sự bất tử của người nghệ sĩ.
Kết bài cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
- Tóm tắt giá trị nội dung và nghệ thuật cũng như ý nghĩa của tác phẩm.
- Vai trò quan trọng của hình tượng tiếng đàn ghita đối với bài thơ.
“Linh hồn là ấn tượng của một tác phẩm. Cây cỏ sống được là nhờ ánh sáng, chim muông sống được là nhờ tiếng ca và một tác phẩm sống được là nhờ tiếng lòng của người cầm bút” (Puskin). Có thể thấy, song song cùng hình tượng người nghệ sĩ, hình tượng tiếng đàn cũng tạo ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc. Bài thơ sẽ còn mãi và những tiếng lòng sẽ vẫn còn ngân vang theo thời gian và năm tháng.
Xem thêm >>> Cảm nhận và Phân tích đàn ghita của Lorca
Xem thêm >>> Phân tích hình tượng Lorca trong Đàn ghita của Lorca
Hy vọng với những cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta trong bài viết trên đây đã cung cấp cho các bạn những kiến thức bổ ích trong quá trình học tập. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến chủ đề cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta, đừng quên để lại nhận xét để cùng Aiti-aptech.edu.vn trao đổi thêm nhé!
Tác giả: Việt Phương
